Dan kom je toch bij ons wonen?
Wat zijn de fiscale gevolgen van een mantelzorgwoning?
Janneke (57) en Jochem (58) zijn een, betrokken en ondernemend stel. Vier kinderen hebben ze, de laatste ging vorig jaar de deur uit. Er zijn geen party’s meer van de kinderen met hun vrienden, en de vrienden van die vrienden. Regelmatig was het huis overvol. Nu komt er ruimte en rust in hun hoofd én in hun huis.
Daar zit je dan in je royale woning. De plek die ingericht is voor een gezin en die je zo dierbaar is. Nu de kinderen de deur uit zijn, krijgen Janneke en Jochem meer tijd. Tijd die ze gebruiken om hun woning op te knappen en misschien zelfs een moestuin aan te leggen.
De ouders van Janneke hebben die fase al lang geleden afgesloten. Hun huis moet nodig worden geschilderd, de keuken en badkamer gemoderniseerd en het energielabel is waarschijnlijk Z. Het ontbreekt hen volledig aan energie om dit aan te pakken, liever wonen ze een stuk kleiner, dat zou alles overzichtelijker maken. Maar waar vind je zo’n woning?
Altijd als eerste op de hoogte?
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang alle blogs in je mailbox nog voor ze op deze website verschijnen.
Kunnen de ouders van Janneke bij hen komen wonen?
Janneke en Jochem zien het geworstel van hun ouders met lede ogen aan. Hun huis is royaal genoeg om er met meerdere mensen te wonen. De relatie met de ouders van Janneke is goed. Maar is die ook zo goed om samen in één huis te wonen? Hoe zou het zijn als de ouders van Janneke hun woning verkopen en een mantelzorgwoning kopen? De tuin van Jochem en Janneke biedt genoeg ruimte. Voor het gebruik van de grond zouden de ouders een vergoeding kunnen betalen. Bovendien kunnen zij dan meteen een oogje in het zeil houden. Het lijkt voor ieder een mooie oplossing.
Hoe zit het fiscaal met mantelzorgwoningen?
Over deze situatie heeft de belastingdienst zich onlangs uitgesproken. Kort gezegd komt het hierop neer. In de wet is bepaald dat iets wat je duurzaam op de grond van een ander plaatst, of dat nu een gebouw, een huis of een mantelzorgwoning is, eigendom wordt van de eigenaar van die grond. Dat heet natrekking. Janneke en Jochem worden hierdoor juridisch eigenaar van de mantelzorgwoning ondanks dat deze is neergezet en betaald door haar ouders. Dit heeft gevolgen voor de inkomstenbelasting.
eigenwoningsregeling – box 1
Als de ouders geen juridisch eigenaar van de woning zijn, kunnen zij niet gebruikmaken van de eigenwoningregeling in box 1. Dat geldt ook voor Janneke en Jochem, want zij wonen niet in deze woning en dat is ook een van de voorwaarden voor de eigenwoningregeling in box 1.
woning & grond belast – box 3
Omdat de mantelzorgwoning zowel voor Janneke en Jochem als voor de ouders geen eigen woning in box 1 is, ‘verhuist’ deze fiscaal naar box 3. In box 3 wordt niet de werkelijke opbrengst, zoals een huur, belast maar de waarde: de waarde van de mantelzorgwoning. Daarnaast wordt ook de waarde van de grond belast waarop deze mantelzorgwoning staat.
Gevolgen voor Janneke en Jochem
Voor Janneke en Jochem betekent dit dat de waarde van de mantelzorgwoning voor hén in box 3 wordt belast. Ze hoeven niet de hele waarde van deze mantelzorgwoning op te geven. De ouders van Janneke wonen in deze woning en dat verlaagt de waarde. Dat heet vruchtgebruik. Daarnáást moeten Janneke en Jochem de waarde van de grond die de ouders van Janneke gebruiken voor hun mantelzorgwoning en tuin opgeven in box 3. De huur die zij ontvangen is onbelast. Het kan ook zijn dat de ouders van Janneke gratis gebruik mogen maken van de grond. Fiscaal is dit echter niet gratis. Er zijn rekenregels om de waarde van dit gebruik te bepalen. Dat heet waarde van het vruchtgebruik. Hierover betalen de ouders belasting. Janneke en Jochem ontvangen in deze situatie dus geen huur; de waarde van de grond wordt hierdoor voor hen lager.
Da’s gek. Janneke en Jochem worden op grond van de wet automatisch eigenaar van de mantelzorgwoning, zonder dat zij er iets in geïnvesteerd hebben. Daarover moeten zij jaarlijks box 3 belasting betalen, net als over de grond waarop de mantelzorgwoning is geplaatst. Wanneer zij een hypotheek hebben, is het verstandig te informeren naar de hypotheekvoorwaarden. Vaak is het verplicht, ongeacht of er overwaarde is of niet, te melden wanneer er een wijziging is in het gebruik van het perceel.
Alternatief – recht van opstal op mantelzorgwoning – box 1
Er is nog een alternatief voor bovengenoemde situatie: het vestigen van een recht van opstal voor de mantelzorgwoning. Een recht van opstal betekent dat de aanvrager van dit recht, de ouders in dit geval, het recht krijgen om op de grond van een ander iets te bouwen of duurzaam te plaatsen. Bijvoorbeeld de mantelzorgwoning.
De mantelzorgwoning blijft dan eigendom van de ouders. Het recht van opstal wordt gevestigd met een notariële akte. Deze akte wordt daarna ingeschreven in de openbare registers van het Kadaster. Doordat met een recht van opstal de mantelzorgwoning eigendom blijft van de ouders zal de woning voor hen belast worden in box 1. De eventuele huur/(erf)pacht die zij betalen aan Janneke en Jochem voor het gebruik van de grond, is voor hen aftrekbaar.
Bij een recht van opstal moet je weer over andere zaken nadenken. Zo moet je zorgvuldig omschrijven van wie het recht is en wanneer het eindigt. Verder brengt het recht van opstal extra kosten met zich mee. Er is overdrachtsbelasting verschuldigd en het recht moet notarieel worden vastgelegd. Hebben de kinderen een hypotheek op hun huis, dan is het ook in dit geval waarschijnlijk verplicht de wijziging te melden bij de geldverstrekker.
Denk na over de gevolgen van een mantelzorgwoning in je tuin
Woonruimte is schaars en een mantelzorgwoning plaatsen in je tuin is een mooie optie. Zowel juridisch als fiscaal kan dit gevolgen hebben voor beide partijen. Laat je goed informeren over welke optie voor jullie de meest passende is.
Erika van Hulst
Erika van Hulst begeleid ondernemers en particulieren die hun financiële mogelijkheden willen overzien en willen weten welke keuzes ze kunnen maken. Samen zorgen we ervoor dat je weet wat je doet en dat je kiest wat bij jou past.
Dit leidt ertoe dat je overziet wat de impact is van de beslissingen die je neemt. Duidelijk is wat je financieel te wachten staat. Je houdt het heft in eigen hand. Je gaat met een gerust gevoel verder.
Vrijblijvend adviesgesprek
Hoe zet jij je geld het beste in? Welke keuze maak jij om je verstand en gevoel op één lijn te krijgen?
Wil je een keertje samen sparren?
Meld je aan voor vrijblijvend telefonisch adviesgesprek (30 minuten en gratis)